Nga Thử Nghiệm Ứng Dụng Giám Sát Di Dân Qua Điện Thoại Từ 1/9/2025

Ngày 15/7/2025, Hạ viện Nga (Duma Quốc gia) đã chính thức thông qua một đạo luật thí điểm, cho phép triển khai ứng dụng điện thoại để theo dõi vị trí của người nhập cư tại thủ đô Moskva và vùng ngoại ô. Đây là động thái mới nhất trong chiến dịch siết chặt kiểm soát người nước ngoài cư trú tại Nga, đặc biệt nhắm tới cộng đồng lao động nhập cư từ Trung Á.

Theo nội dung luật, từ ngày 1/9/2025, người nước ngoài không cần thị thực – bao gồm công dân các nước như Uzbekistan, Tajikistan, Kyrgyzstan – sẽ bắt buộc phải cài đặt ứng dụng giám sát trên điện thoại cá nhân. Ứng dụng này có chức năng định vị và yêu cầu người dùng cập nhật vị trí của mình ít nhất 3 ngày một lần. Những người không tuân thủ sẽ bị đưa vào "danh sách giám sát đặc biệt", dẫn tới nguy cơ bị hủy đăng ký lưu trú và trục xuất khỏi Nga.

Ngoài ra, để sử dụng ứng dụng, người nhập cư còn phải cung cấp dữ liệu sinh trắc học, bao gồm dấu vân tay và ảnh chụp khuôn mặt. Những người thuộc diện miễn trừ gồm: công dân Belarus, trẻ vị thành niên và cán bộ ngoại giao cùng gia đình.

Phía chính quyền Nga cho rằng ứng dụng này sẽ góp phần “tăng cường an ninh” và giúp giảm thiểu tình trạng vi phạm luật di trú, cũng như các hành vi phạm pháp liên quan đến người nước ngoài. Trong trường hợp thử nghiệm thành công, hệ thống sẽ được mở rộng ra toàn quốc trong những năm tiếp theo, với thời hạn thí điểm dự kiến kéo dài đến năm 2029.

Tuy nhiên, dự luật này đã gây ra nhiều tranh cãi trong và ngoài nước. Các tổ chức nhân quyền và chuyên gia pháp lý lo ngại rằng việc ép buộc người nhập cư chia sẻ dữ liệu định vị cá nhân và sinh trắc học có thể vi phạm quyền riêng tư và quyền con người. Một số chuyên gia còn cảnh báo nguy cơ rò rỉ dữ liệu hoặc sử dụng sai mục đích, đặc biệt khi không có cơ chế giám sát độc lập.

Về phía cộng đồng người nhập cư, nhiều người bày tỏ lo lắng rằng ứng dụng có thể trở thành công cụ để chính quyền giám sát nghiêm ngặt mọi hoạt động đời sống – từ chỗ ở, nơi làm việc cho đến quan hệ xã hội. Việc không cập nhật kịp thời có thể khiến họ mất quyền cư trú hợp pháp, thậm chí bị trục xuất ngay lập tức mà không có cơ hội kháng nghị.

Chính sách này phản ánh rõ định hướng kiểm soát chặt người nước ngoài tại Nga trong những năm gần đây. Trong bối cảnh dân số Nga đang giảm sút và kinh tế cần lực lượng lao động từ bên ngoài, việc cân bằng giữa nhu cầu lao động và kiểm soát an ninh đang trở thành bài toán nan giải của chính phủ Nga.