Văn hóa tắm hơi ở Nga có từ rất lâu đời, trước đây người Nga tắm hơi mỗi ngày, ngày nay truyền thống này đã trở thành một thú giải trí. Mọi người tới đây để thư giãn, gặp gỡ bạn bè và trò chuyện.
Người Nga tìm đến nhà tắm hơi để thư giãn, giải tỏa khỏi những vấn đề, thoát khỏi sự mệt mỏi và lấy lại năng lượng tuyệt vời cùng cảm giác thoải mái. Không phải vô tình mà trong truyền thống của dân tộc Nga tắm hơi được xem như một phương pháp có một không hai với những bí quyết riêng để có được sự sảng khoái.
Sau đây ta sẽ cùng tìm hiểu về quy trình tắm hơi đặc thù cổ truyền của người Nga:
Đầu tiên là khâu chuẩn bị đốt lò, củi đốt lò thông thường là cây bạch dương, lipa. Yêu cầu đầu tiên đối với củi là phải chắc, không bị mục, thối, tuổi cây không quá non cũng không quá già. Thời điểm lấy củi tốt nhất là mùa đông, khi nhựa cây được tập trung hết vào thân. Việc lựa chọn là khâu quan trọng mang ý nghĩa quyết định đến chất lượng của quá trình tắm.
Kế đến chuẩn bị phòng tắm. Theo phương pháp đốt lò và lấy hơi mà phòng tắm của người Nga chia làm hai loại: phòng tắm đen và phòng tắm trắng.
Trong phòng tắm trắng, lò đốt và sàn tắm được cách ly, phòng chứa lò đốt có ống khói để đưa khói của quá trình đốt ra ngoài, hơi nước được chuẩn bị trước trên lò, người tắm chỉ sử dụng hơi của nước bằng cách đóng mở cánh cửa phòng chứa lò đốt để điều chỉnh lượng hơi và nhiệt độ cho phòng tắm. Loại phòng này thường được sử dụng ở thành phố, trong các nhà tắm công cộng.
Phòng tắm đen: Trong phòng tắm đen thì người ta tắm ngay trong phòng chứa lò đốt, khói và muội than bốc lên bám vào trần nhà, tường và cả sàn phòng tắm, đó là nguyên nhân của tên gọi loại phòng tắm này. Đây là loại phòng tắm phổ biến nhất ở nông thôn. Lò đốt thường được cấu tạo như một chiếc bếp lò bình thường, gồm một khoảng trống phía dưới để đưa củi vào và một tấm lưới sắt để chất đá lên trên. Hơi nóng của củi cháy sấy khô cả đá, không khí lẫn tường, sàn và trần nhà.
Sau khi đốt khoảng 2-3 tiếng đồng hồ, toàn bộ không gian phòng tắm đều được đun nóng, người rút củi ra chỉ để lại những hòn đá được đun nóng. Khối lượng đá này sẽ quyết định thời lượng sử dụng của phòng tắm, thông thường khoảng 200 - 300 kg đá sẽ giữ được nhiệt đủ cho 6 - 8 giờ tắm.
Thoạt nhìn có vẻ phòng tắm đen nhớt nhát, không đảm bảo vệ sinh nhưng thực ra không phải vậy. Trong phòng tắm đen không khí và tất cả các đồ vật đều được đun nóng, được tiệt trùng tuyệt đối, muội than thì hấp thụ những mùi khó chịu, sau khi khói bay hết thì không khí trong phòng trở nên thoáng đãng, thơm tho và nhất là rất có ích cho đường hô hấp và làn da của bạn.
Ngày nay, nhà tắm hơi đã được thiết kế xây dựng theo phong cách hiện đại hơn. Các nhà tắm cũng có nhân viên massage, có nhiều loại hình phòng tắm khác nhau như phòng tắm kiểu Hy Lạp, kiểu Phần Lan và thậm chí của cả Nhật. Nhưng dù là nhà tắm kiểu gì thì người ta cũng đến tắm với mục đích thư giãn, trị liệu, xả stress sau những ngày làm việc mệt mỏi.
Vào phòng tắm hơi mọi người đều tuân thủ những nguyên tắc sau: sự từ từ, tính vừa sức, tính kế tiếp nhau. Thứ nhất, tắm hơi không được được vội vàng vì bên cạnh 2 – 3 tiếng ở trong nhà tắm hơi thì bạn còn cần ít nhất khoảng 3 tiếng để nghỉ ngơi và thư giãn. Bởi vậy, bạn nên lên kế hoạch đi tắm hơi vào ngày nghỉ. Thứ hai là bạn không được tắm quá lâu vì hơi nước quá nóng có thể khiến bạn kiệt sức. Thứ ba, bạn cũng không được tắm hơi lúc đói bụng hoặc vừa ăn no.
Điều thú vị nhất trong văn hóa tắm hơi của người Nga là massage bằng chổi từ cây sồi hoặc cây bạch dương. Dân gian Nga thường có câu “Trong phòng tắm hơi chổi quý hơn tiền bạc”. Thông thường hiệu quả và lợi ích của việc tắm hơi phụ thuộc vào chiếc chổi. Chiếc chổi có nhiều loại khác nhau và mỗi loại có một công dụng khác nhau.
- Chổi bằng cành bạch dương có một không hai: nó chữa mọi bệnh tật, làm con người được tĩnh tâm, làm dịu chứng đau nhức xương và cơ bắp.
- Chổi từ cây sồi có một tác dụng tốt là chống viêm và bệnh huyết áp cao.
- Chổi bằng cây khuynh diệp hay cây tùng tránh cho con người khỏi các bệnh về hô hấp, chữa bong gân và các vết thương.
- Chổi bằng cây tầm ma nên dùng cho những người bị bệnh phong thấp, đau dây thần kinh.
- Với những người bị bệnh ngoài da thì những chiếc chổi bằng cây trăn, cây anh đào dại hay cây kim ngân là rất tốt.
- Chổi từ cây thanh lương trà hay cây phúc bồn tử có lợi cho bệnh tê phù. Để có hiệu quả rõ rệt có thể dùng những chiếc chổi từ các cây sồi, cây tùng, phúc bồn tử và cây tầm ma.
Để chiếc chổi nhỏ không làm tổn thương da, người Nga có cả một quy trình để ngâm chổi đúng cách đó là ban đầu bỏ vào chậu nước lạnh từ 15 – 20 phút, sau đó hấp trong nước nóng khoảng 1 phút trước khi sử dụng. Để đạt hiểu quả cao nhất, khi tắm hơi người Nga chú ý tới vòng tuần hoàn “làm nóng – làm mát – nghĩ ngơi” .Một lưu ý quan trọng nữa trong phòng tắm hơi là khi đi lại trong phòng tắm hơi phải hơi cúi người nhiệt độ khác nhau giữa cổ và chân là khoảng 20 độ. Nếu như đầu nóng hơn cơ thể thì điều đó không tốt cho việc điều hòa cơ thể.
Tắm hơi được xem như là một nét văn hóa của dân tộc Nga, thậm chí trước ngày hôn lễ trọng đại của mình, đôi uyên ương cũng phải đi tắm hơi theo một nghi lễ đặc biệt. Nhờ vào những tác dụng tốt mà tắm hơi ngày nay được phổ biến rộng rãi khắp thế giới.
ĐỒNG HƯƠNG GROUP