Nga đối mặt với khủng hoảng lao động nghiêm trọng

Nga đang phải đối diện với tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng, được đánh giá là một trong những thách thức kinh tế – xã hội lớn nhất trong thập kỷ này. Theo Bộ Lao động Nga, đến năm 2030, nền kinh tế có thể thiếu khoảng 2,4 triệu lao động, thậm chí một số dự báo còn cho rằng con số này có thể lên tới gần 11 triệu người nếu tính cả tác động của dân số già hóa và nhu cầu việc làm mới.

Thực tế, cuối năm 2024, thị trường lao động Nga đã thiếu khoảng 2,6 triệu người, tăng 17% so với năm trước. Các ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất gồm chế tạo, thương mại và vận tải. Ước tính tình trạng thiếu hụt hiện tại tương đương khoảng 6–7% tổng lực lượng lao động, một con số có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Nga trong nhiều năm tới.

Nguyên nhân của tình trạng này đến từ nhiều yếu tố cộng hưởng. Nga đang trải qua khủng hoảng nhân khẩu học sâu sắc: tỷ lệ sinh giảm, dân số già đi nhanh chóng trong khi tỷ lệ tử lại tăng. Cuộc xung đột tại Ukraine càng làm tình hình nghiêm trọng hơn khi hàng trăm nghìn người trong độ tuổi lao động bị gọi nhập ngũ, nhiều người tử vong hoặc di cư ra nước ngoài. Hiện tượng “chảy máu chất xám” cũng gia tăng, khi giới trí thức và lao động có tay nghề rời bỏ đất nước để tìm cơ hội ở những nơi khác.

Để đối phó, chính phủ Nga đang triển khai nhiều biện pháp nhằm bổ sung nhân lực cho nền kinh tế. Trong năm 2024, Nga đã tuyển gần 50.000 lao động nước ngoài, vượt chỉ tiêu đề ra. Sang năm 2025, hạn ngạch lao động có visa được nâng lên hơn 235.000 người, tăng 1,5 lần so với trước. Ngoài nguồn lao động truyền thống từ Trung Á, Nga mở rộng tiếp nhận từ Nam Á, Đông Nam Á và thậm chí cả châu Phi. Các doanh nghiệp lớn, điển hình như Ozon, đã bắt đầu tuyển lao động từ Ấn Độ, Việt Nam, Myanmar hay Sri Lanka, đồng thời hỗ trợ nơi ở, bảo hiểm và lớp tiếng Nga để giữ chân họ.

Một động thái gây chú ý khác là việc Nga tiếp nhận khoảng 15.000 lao động Bắc Triều Tiên, chủ yếu tại vùng Viễn Đông, bất chấp lệnh cấm vận quốc tế. Đây được xem là giải pháp tình thế để giải quyết sự thiếu hụt nghiêm trọng trong các ngành xây dựng và sản xuất. Bên cạnh đó, Nga cũng lên kế hoạch thành lập các trung tâm đào tạo nghề và ngôn ngữ ngay tại Ấn Độ và những quốc gia đối tác, nhằm chuẩn bị nguồn nhân lực từ xa trước khi họ sang làm việc.

Giới quan sát nhận định, lao động di cư ngày càng trở thành trụ cột trong nền kinh tế Nga, đóng góp không chỉ cho tăng trưởng mà còn cho ngân sách thông qua thuế và phí. Tuy vậy, tình trạng thiếu hụt lao động vẫn được dự báo kéo dài trong nhiều năm, đặt Nga vào thế buộc phải duy trì chính sách mở cửa với lao động nhập cư, đồng thời cải thiện điều kiện làm việc để thu hút và giữ chân nguồn nhân lực quốc tế.